Stowarzyszenie Energii Odnawialnej jako wątpliwe ocenia zmiany umożliwiające dokonywanie ponownej weryfikacji istnienia technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia do sieci, w świetle obowiązujących przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (dalej: „Ustawa”), jak również poglądów doktryny i orzecznictwa.
Przywołać w tym zakresie należy komentarz do Ustawy [Muras Zdzisław (red.), Swora Mariusz (red.), Prawo energetyczne. Tom I. Komentarz do art. 1-11s, wyd. II], w ramach którego wskazano, iż (…) w okresie 2 lat od wydania warunków przyłączenia podmiot ubiegający się o przyłączenie może skutecznie żądać zawarcia przedmiotowej umowy (zgodnej z przedstawionym projektem). (…) Natomiast po upływie terminu ważności warunków roszczenie to wygasa i wnioskodawca powinien wystąpić o nowe warunki. Takie stanowisko w omawianym zakresie wyraził SOKiK w wyroku z dnia 21.08.2006 r., XVII AmE 39/05, niepubl., w którym wskazał, że wydanie warunków przyłączenia, które są ważne przez okres 2 lat, “oznacza prawo po stronie przyłączanego do żądania zawarcia na tych warunkach umowy o przyłączenie przy czym zdaniem Sądu termin ten jest więc dochowany, jeśli przyłączany złoży w tym terminie oświadczenie o zawarciu umowy lub wystąpi o orzeczenie zawarcia takiej do Prezesa URE w trybie art. 8 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne”.
Analogiczny pogląd został zawarty również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2014 r. sygn. akt III SK 46/13, zgodnie z którym (…) Dopiero powołana wcześniej nowelizacja Prawa energetycznego z 2010 r. wprowadziła przepis stanowiący, że “w okresie ważności warunki przyłączenia stanowią warunkowe zobowiązanie przedsiębiorstwa energetycznego do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej”, co może z kolei stanowić ewentualną podstawę dla wykreowania prawnie relewantnej ekspektatywy zawarcia umowy przyłączeniowej.
Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że przedmiotowy zapis, podważając status prawny uzyskiwanych warunków przyłączenia, w sposób znaczący wpłynie na równowagę stron procesu przyłączeniowego, która już obecnie jest istotnie zaburzona. Podkreślenia wymaga, że podmioty przyłączane już obecnie nie decydują się na daleko idące negocjacje w zakresie wydanych warunków przyłączenia czy warunków umów o przyłączenie do sieci. W celu uniknięcia istotnej negatywnej ingerencji w pewność obrotu gospodarczego konieczne jest zaprojektowanie zamkniętego katalogu szczególnych przesłanek, których spełnienie warunkowałoby możliwość skorzystania z ponownej weryfikacji zdolności przyłączeniowych przez operatora w ramach wydanych warunków. W innym przypadku, w sposób znaczący zwiększy się poziom ryzyka inwestycyjnego podmiotów przyłączanych, co znajdzie odzwierciedlenie w kosztach energii wytwarzanej w takich instalacjach i negatywnie przełoży się na przyrost nowych niskoemisyjnych mocy w krajowym systemie elektroenergetycznym i tym samym tempo transformacji energetycznej.
Jednocześnie stoimy na stanowisku, że projektowany termin 30 dni na wystąpienie do operatora z wnioskiem o zawarcie umowy o przyłączenie jest nierealny i w żadnym stopniu nie uwzględnia specyfiki procesu przyłączeniowego z perspektywy podmiotu przyłączanego. Podmiot ten, po uzyskaniu warunków przyłączeniowych, określających szereg koniecznych do spełnienia technicznych uwarunkowań, musi poddać je szczegółowej analizie, a następnie uwzględnić wnioski z analizy technicznej w ramach analizy finansowej i w modelu biznesowym całego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Termin ten nie daje ponadto żadnych możliwości prowadzenia rozmów negocjacyjnych w zakresie ostatecznych zapisów umownych, a w skrajnych przypadkach może być niemożliwy do spełnienia ze względów formalno-administracyjnych, np. w związku z tymczasową ograniczoną dostępnością kadr pracowniczych czy przedstawicieli organów reprezentacji, tak po stronie podmiotu przyłączanego, jak i operatora. Mając na uwadze powyższe stoimy na stanowisku, że przedmiotowy termin należy odpowiednio wydłużyć, co najmniej do 12 miesięcy od dnia otrzymania warunków przyłączenia do sieci.
