Jak wynika z wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii. Planowany termin przyjęcia projektu przez rząd to III kwartał 2021 r.
Jak wynika z opublikowanych w wykazie informacji, proponowane zmiany wynikają w szczególności z konieczności wdrożenia do polskiego porządku prawnego unijnej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
W projekcie ustawy proponuje się między innymi wprowadzenie regulacji dotyczących mechanizmu nierynkowego ograniczania wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii przez operatorów systemu elektroenergetycznego.
Projekt zakłada m.in. wprowadzenie przepisów umożliwiających od 2026 r. techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny. Wprowadzony ma być także dostęp dla odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikro przedsiębiorców (o rocznym zużyciu poniżej 100 tys. kWh) do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej.
Zgodnie z projektem, prezes URE ma otrzymać uprawnienia do ingerowania z urzędu lub na wniosek strony w treść umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej zawartej pomiędzy sprzedawcą a operatorem systemu dystrybucyjnego lub operatorem systemu przesyłowego, w określonych przypadkach. Prezes URE ma także otrzymać uprawnienia do samodzielnego ustalenia cen i stawek opłat dla przedsiębiorstwa energetycznego w przypadku wydania przez niego odmowy zatwierdzenia temu przedsiębiorstwu taryfy, gdy ta decyzja jest uzasadniona koniecznością obniżenia cen i stawek opłat.Projekt zakłada także wprowadzenie prawa odbiorcy do zawierania umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej z co najmniej jednym sprzedawcą i każdym sprzedawcą, który ma ponad 200 tys. odbiorców, oraz prawa do otrzymywania informacji na temat korzyści i ryzyk związanych z takimi umowami.
Pełna lista zagadnień, które zostaną objęte projektem:
1) wprowadza się przepisy umożliwiające od 2026 r. techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny;
2) wprowadza się dostęp dla odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikro przedsiębiorców o rocznym zużyciu poniżej 100 000 kWh do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej;
3) wprowadza się ramy prawne do funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych, reguluje ich prawa i obowiązki, w tym prawo odbiorcy do przystąpienia do obywatelskiej społeczności energetycznej przy zachowaniu pełni praw konsumenckich i do opuszczenia społeczności bez sankcji;
4) wprowadza się prawo odbiorcy do zawierania umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej z co najmniej jednym sprzedawcą i każdym sprzedawcą, który ma ponad 200 000 odbiorców, oraz prawo do otrzymywania informacji na temat korzyści i ryzyk związanych z takimi umowami;
5) wprowadza się przepisy dotyczące agregatora na rynku energii elektrycznej, jego zadań i uprawnień;
6) wprowadza się przepisy dotyczące odpowiedzi odbioru i odbiorcy aktywnego na rynku energii;
7) wzmacnia się obowiązujące prawa odbiorców oraz wprowadza nowe prawa w zakresie sprzedaży energii elektrycznej (nowe warunki umowne, obowiązki dotyczące rozliczeń, rozwiązywania sporów ze sprzedawcą, obowiązki informacyjne);
8) dostosowuje się zadania operatora systemu przesyłowego i operatorów systemów dystrybucyjnych do przepisów dyrektywy, w tym wprowadza przepisy dotyczące usług systemowych, usług elastyczności oraz wprowadza się zmiany w zakresie bilansowania;
9) dostosowuje się zadania regulatora do przepisów dyrektywy 2019/944, w tym zadania związane z regionalnymi centrami koordynacyjnymi, powołanymi na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz wprowadza się możliwość zgłoszenia Prezesowi URE przez każdego odbiorcę końcowego, którego praw dotyczy wykonywanie obowiązków przez operatora systemu elektroenergetycznego, zawiadomienia dotyczącego podejrzenia naruszenia tych obowiązków określonych w ustawie – Prawo energetyczne, co wypełnia normę art. 60 ust. 2 dyrektywy 2019/944 i wykonuje wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 października 2020 r. w sprawie C-360/19 – Crown Van Gelder BV/Autoriteit Consument en Markt;
10) wprowadza się przepisy regulujące przesłanki regulujące prawa właścicielskie instalacji magazynowania energii przez operatorów systemów dystrybucyjnych i przez operatorów systemów przesyłowych;
11) dokonuje się zmian w zakresie działania Koordynatora do spraw negocjacji, rozszerzając zakres zadań tego podmiotu o nowe rodzaje umów wprowadzane do ustawy – Prawo energetyczne;
12) wdraża się mechanizm nierynkowego ograniczania w wytwarzaniu z odnawialnych źródeł energii przez operatorów systemu elektroenergetycznego;
13) nadaje się uprawnienia Prezesowi URE do ingerowania z urzędu lub na wniosek strony w treść umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej zawartej pomiędzy sprzedawcą a operatorem systemu dystrybucyjnego lub operatorem systemu przesyłowego, w określonych przypadkach;
14) przyznaje się Prezesowi URE uprawnienia do samodzielnego ustalenia cen i stawek opłat dla przedsiębiorstwa energetycznego w przypadku wydania przez Prezesa URE decyzji w sprawie odmowy zatwierdzenia temu przedsiębiorstwu taryfy, gdy ta decyzja jest uzasadniona koniecznością obniżenia cen i stawek opłat;
15) doprecyzowuje się przepisy dotyczące znaku towarowego operatora systemu dystrybucyjnego będącego częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo w ten sposób, że nie będzie mógł wprowadzać w błąd co do odrębnej tożsamości sprzedawcy będącego częścią tego samego przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo;
16) wprowadza się wzorzec umowy o świadczenie usług przesyłania paliw gazowych;
17) dodaje się przepisy mające na celu zapewnienie przedsiębiorstwom energetycznym zajmującym się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub paliw gazowych podstawy prawnej do koordynacji działań i wymiany informacji w przypadku wniosków o przyłączenie do sieci gazowej i sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, urządzeń, instalacji lub sieci, wykorzystujących do wytwarzania energii elektrycznej paliwo gazowe;
18) rozstrzyga się wątpliwości dotyczące możliwości prowadzenia przez operatora systemu magazynowania działalności w zakresie skraplania lub regazyfikacji gazu ziemnego;
19) dokonuje się zwiększenia opłaty za przyłączenie do sieci przesyłowej gazowej z 25 % do 100 % rzeczywiście poniesionych przez operatora kosztów.
2) wprowadza się dostęp dla odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikro przedsiębiorców o rocznym zużyciu poniżej 100 000 kWh do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej;
3) wprowadza się ramy prawne do funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych, reguluje ich prawa i obowiązki, w tym prawo odbiorcy do przystąpienia do obywatelskiej społeczności energetycznej przy zachowaniu pełni praw konsumenckich i do opuszczenia społeczności bez sankcji;
4) wprowadza się prawo odbiorcy do zawierania umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej z co najmniej jednym sprzedawcą i każdym sprzedawcą, który ma ponad 200 000 odbiorców, oraz prawo do otrzymywania informacji na temat korzyści i ryzyk związanych z takimi umowami;
5) wprowadza się przepisy dotyczące agregatora na rynku energii elektrycznej, jego zadań i uprawnień;
6) wprowadza się przepisy dotyczące odpowiedzi odbioru i odbiorcy aktywnego na rynku energii;
7) wzmacnia się obowiązujące prawa odbiorców oraz wprowadza nowe prawa w zakresie sprzedaży energii elektrycznej (nowe warunki umowne, obowiązki dotyczące rozliczeń, rozwiązywania sporów ze sprzedawcą, obowiązki informacyjne);
8) dostosowuje się zadania operatora systemu przesyłowego i operatorów systemów dystrybucyjnych do przepisów dyrektywy, w tym wprowadza przepisy dotyczące usług systemowych, usług elastyczności oraz wprowadza się zmiany w zakresie bilansowania;
9) dostosowuje się zadania regulatora do przepisów dyrektywy 2019/944, w tym zadania związane z regionalnymi centrami koordynacyjnymi, powołanymi na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz wprowadza się możliwość zgłoszenia Prezesowi URE przez każdego odbiorcę końcowego, którego praw dotyczy wykonywanie obowiązków przez operatora systemu elektroenergetycznego, zawiadomienia dotyczącego podejrzenia naruszenia tych obowiązków określonych w ustawie – Prawo energetyczne, co wypełnia normę art. 60 ust. 2 dyrektywy 2019/944 i wykonuje wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 października 2020 r. w sprawie C-360/19 – Crown Van Gelder BV/Autoriteit Consument en Markt;
10) wprowadza się przepisy regulujące przesłanki regulujące prawa właścicielskie instalacji magazynowania energii przez operatorów systemów dystrybucyjnych i przez operatorów systemów przesyłowych;
11) dokonuje się zmian w zakresie działania Koordynatora do spraw negocjacji, rozszerzając zakres zadań tego podmiotu o nowe rodzaje umów wprowadzane do ustawy – Prawo energetyczne;
12) wdraża się mechanizm nierynkowego ograniczania w wytwarzaniu z odnawialnych źródeł energii przez operatorów systemu elektroenergetycznego;
13) nadaje się uprawnienia Prezesowi URE do ingerowania z urzędu lub na wniosek strony w treść umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej zawartej pomiędzy sprzedawcą a operatorem systemu dystrybucyjnego lub operatorem systemu przesyłowego, w określonych przypadkach;
14) przyznaje się Prezesowi URE uprawnienia do samodzielnego ustalenia cen i stawek opłat dla przedsiębiorstwa energetycznego w przypadku wydania przez Prezesa URE decyzji w sprawie odmowy zatwierdzenia temu przedsiębiorstwu taryfy, gdy ta decyzja jest uzasadniona koniecznością obniżenia cen i stawek opłat;
15) doprecyzowuje się przepisy dotyczące znaku towarowego operatora systemu dystrybucyjnego będącego częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo w ten sposób, że nie będzie mógł wprowadzać w błąd co do odrębnej tożsamości sprzedawcy będącego częścią tego samego przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo;
16) wprowadza się wzorzec umowy o świadczenie usług przesyłania paliw gazowych;
17) dodaje się przepisy mające na celu zapewnienie przedsiębiorstwom energetycznym zajmującym się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub paliw gazowych podstawy prawnej do koordynacji działań i wymiany informacji w przypadku wniosków o przyłączenie do sieci gazowej i sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, urządzeń, instalacji lub sieci, wykorzystujących do wytwarzania energii elektrycznej paliwo gazowe;
18) rozstrzyga się wątpliwości dotyczące możliwości prowadzenia przez operatora systemu magazynowania działalności w zakresie skraplania lub regazyfikacji gazu ziemnego;
19) dokonuje się zwiększenia opłaty za przyłączenie do sieci przesyłowej gazowej z 25 % do 100 % rzeczywiście poniesionych przez operatora kosztów.